Haqiqatda odamlar qanday cho'kib ketadi. Hayotni saqlashga qodir bilimlar

"MedElement" ning tibbiy eksperti Talant Imanalievich Kadirov odam cho'kayotganini qanday bilish va uni qutqarib qolishga ulgurish mumkinligi haqida sharhli material tayyorlagan.
 

Maqola yozilishiga kattalar to‘plangan basseynda 4 yashar bolaning cho‘kib ketgani hodisasi sabab bo‘lgan Bola suvda uch daqiqa bo‘lgan, biroq hech kim yurak-o‘pka jonlantirishini to‘g‘ri bajara olmagani sababli (cho‘kayotganda yordam berishning zamonaviy uslubi bo‘yicha), afsuski, bola vafot etgan.

 

Fojiaviy fakt: KO‘PChILIK odamlar bola/katta yoshdagi odam haqiqatda qanday cho‘kishini tasavvur qila olmaydi.
 

Ko‘p hollarda cho‘kayotgan odamni qo‘llarini harakatlantirayotgan, ko‘p suv sachratib, "Yordam bering" deb chaqirayotgan ko‘rinishda tasvirlayotgan kinosanoat (kino, TV dasturlar, mul'tfil'mlar)   aybdor.

Ogohlantiruvchi belgilarning ko‘plagan miqdori ham odamlarning cho‘kishi haqida noto‘g‘ri tasavvur yaratadi.

Bolalar turli axborot manbalaridan (TV, kinoteatr, cho‘kib ketish havfi haqidagi ogohlantiruvchi belgilar) cho‘kish bu suv uzra ko‘tarilgan qo‘llar, bosh butunicha suv ustida bo‘ladi degan tasavvurni o‘zlashtirib voyaga yetmoqdalar. Va bu mutlaqo bunday emas, odam bunday cho'kmaydi.
 

Haqiqat shundaki, odamlar SHARPASIZ CHO'KISHADI!
 

50% atrofidagi bollalarda cho‘kish holati ota-onasidan 20 metr uzoqlikda, 10% ida esa ota yoki onasi boladan ko‘z uzmay turganda ro‘y beradi, ya'ni ota-ona bo‘layotgan hodisanining cho‘kish ekanini bilmaydi.
 

Ota-onalar agar uning bolasi cho‘kayotgan bo‘lsa, ko‘p suv sachratishlari, baqirishlari va yig‘lashlari hamda yordamga chaqirishlarini kutishadi Shuning uchun, ming afsuslar bo‘lsinki, ma'lum bilimga ega bo‘lmay turib, ko‘plab ota-onalar bolalari cho‘kayotganini bilmay qolishadi.
 

Cho‘kish - bu juda qisqa va tez jarayon: cho‘kayotgan odamning hayot uchun kurashi 20 dan 50 SONIYAgacha davom etadi.

Bolalar yanada qisqa vaqt hayot uchun kurashadilar.
 

Odam cho'kayotganining haqiqiy belgilari qanday?


 

!!! Cho'kayotgan odam odatda, qirg'oq tarafga qaraydi.

!!! Uning boshi orqaga tashlangan bo'ladi.

!!! Og'zi suv yuzasi darajasida.

!!! Gavdasi vertikal holatda.

!!! Odam oyoq va qo‘llarini go‘yo ko‘rinmas narvonga chiqmoqchi bo‘layotgandek harakatlantiradi yoki og‘zini suvdan balandroq tutishga urinib, ikki qo‘lini ikki tomonga uzatib, suv yuzasidan pastga harakatlantiradi.
 

Cho'kayotgan odam mana qanday ko'rinishda bo'ladi:

- Og'iz suv darajasida, bosh orqaga tashlangan, odam og'zi bilan havo olayapti.

- Agar odamning sochlari yuziga tushib qolsa, tabiiy holatda sochlarini yuzidan olib mashlaydi. Ammo odam cho'kayotganda diqqatini shu qadar og'zini suv ustida tutib turishga qaratganki va suv yuzasida turishdan shunchalik toliqqanki, unda sochlarini yuzidan olib tashlashga ham hol qolmagan.

Sxema bilan to‘g‘ri kelgan, cho‘kayotgan odam qanday ko‘rinishiga yana bir misol: og‘iz suv darajasida, bosh ortga tashlangan, gavda vertikal holatda, qo‘llar suv ostida narvonga chiqishga urinayapti.

 

Shuni tushunish kerakki, cho‘kayotgan odam cho‘kayotgani haqida biron belgi bera olmaydi.
 

Inson cho‘kayotganda bu jarayonning eng boshida kuchli vahima boshlanadi. Bu, o‘z hayoti uchun qattiq qo‘rquv va bu qo‘rquv/vahima haddan ortiq hayajonni keltirib chiqaradi. Bunday vaziyatda  beixtiyor va haddan ortiq ta'sirlanish natijasida quvvat tez sarflanib, quvvatsizlik yuzaga keladi.
 

Agar inson o‘z vahimasini bosa olmasa, uning tirik qolishi dargumon va cho‘kib ketishi ehtimoli katta ( bu mahalda, mazkur odam uni qutqarmoqchi bo‘lgan inson uchun o‘ta havfli).
 

Bundan keyin nima bo‘lishi cho‘kayotgan odamning nazorati ostida bo‘lmaydi. Odam bor diqqatini faqat og‘zini suv darajasidan yuqoriroq ushlab turishga qaratadi. Buni u qo‘llarini suv yuzasida tashlab suvni pastga itarish yo‘li bilan qiladi (va qo‘lini hech qachon yuqoriga ko‘tarmaydi!) yoki qo‘llari bilan suv ostida narvonga chiqishga urinayotgandek harakatlar qiladi.
 

Bu mahal inson cho'kayotgani haqida biron belgi berishga qodir emas.
 

Shu payt bir vaqtning o‘zida odam po‘kakka o‘xshab tez-tez suv ostiga cho‘kkanicha (boshini ortga tashlab) og‘zini suv darajasida ushlab turishga urinadi. Shu payt og‘zi goh suv ustida, goh suv ostida bo‘lgani tufayli, odam og‘zi bilan havo olib qolishga intiladi, uning yordamga chaqirish uchun baqirishga hech qanday imkoni bo‘lmaydi.

Buning hammasi cho‘kish jarayoniga beixtiyor reaksiyalar. Barcha tasvirlangan reaksiyalar instinktli bo‘lib, cho‘kishdan qutulib qolishga urinishda miyaning po‘stloqosti tizimlardan keladi.
 

Cho‘kib ketgan odamni qutqarish uchun nima qilish kerak?
 

Mazkur odam cho‘kib ketganda yordam ko‘rsatish ketma-ketligi 90 ming atrofida xujjatlashtirilgan, suvdan olinganda nafasi ham, tomir urushi ham bo‘lmagan cho‘kib ketganlarni jonlantirilganida baholanganidan keyin chiqarilgan.

1. Cho‘kib ketgan shaxsni qirg‘oqqa chiqarilgandan keyin darhol gorizontal holatda yotqizish kerak. Tanasi va boshi BIR xil balandlikda bo‘lishi darkor.
 

2. Og‘zini ochish kerak: agar begona jismlar ko‘rsangiz, qum, suvo‘tlari va boshqa KO‘RINADIGAN begona jismlarni og‘izdan olib tashlash lozim. Agar og‘iz bo‘sh bo‘lsa, egilib, nafas olayotganini "ko‘rish, eshitish va his qilish" darkor.

 

3. Agar nafas olmayotgan bo‘lsa, og‘izdan-og‘izga uslubi bilan 5 marta nafas kiritish va darhol uyqu arteriyasida pul's mavjudligini tekshirish lozim.
 

4. Agar pul's bo‘lmasa, ko‘krak qafasi kompreessiyasiga kirishish kerak (30 marotaba  tanafussiz ko‘krak qafasi kompressiyasi bajarilsin) va keyin 2 marta og‘izdan-og‘izga nafas kiritish amalga oshirilsin va yana darhol 30 marotaba ko‘krak qafasi kompressiyasi boshlansin, keyin 2 marotada nafas kiritish va hokazo. Kompressiyani amalga oshirish texnikasi quyida tavsiflangan.

5. Tez tibbiy yordam mashinasi kelgunicha yoki jabrlanuvchida mustaqil nafas va pul's paydo bo‘lguncha, yohud organizm o‘ta holsizlanib, yordam beruvchi tomonidan yurak-o‘pka jonlantirish imkoni batamom tugab qolguncha to‘xtovsiz yurak-o‘pka jonlantirishini 30:2 nisbatda davom ettirish (30 marta ko‘krak qafasini kompressiya qilish va 2 marotaba og‘izdan-og‘izga havo berish) lozim.

Ko‘krak qafasi kompressiyasini (to‘g‘ridan-to‘g‘ri bo‘lmagan yurak massaji)* amalga oshirish texnikasi.

*A.M. Nikiforov nomidagi Butunrossiya oshig‘ich va radiasiya tibbiyoti markazi saytidan ma'lumot.
 

Faqat pul's mavjud bo'lmaganda o'tkaziladi. Pul's mavjudligida o'tkazish mumkin emas!

- Odamni tekis qattiq yuzaga yotqizing.
 

- Jabrlanuvchidagi qilichsimon o'simtaning turgan joini aniqlang. Qilichsimon o'simta - bu ko'krakning eng qisqa va tor qismi, uning oxiri.

Qilichsimon o'simtadan 2-4 sm yuqorini o'lchab oling - bu kompressiya nuqtasi.
 

- Kaftingizning asosini kompressiya nuqtasiga qo'ying. Bunda bosh barmoq jonlantirishni amalga oshirayotgan kimsaning qanday holatda turganidan kelib chiqib, yo jabrlanuvchining iyagiga yoki qorniga qarab turishi kerak Birinchi qo‘l ustiga ikkinchi kaftingizni qo‘ying, barmoqlaringizni qulf kabi bog‘lab oling. Ezish faqat kaft asosi bilan amalga oshiriladi - barmoqlaringiz jabrlnuvchining ko‘kragiga tegmasligi kerak.
 

- Ko‘krak qafasini ritm bilan bosishni kuchli, ohista, mutlaq vertikal holatda, gavdangizning yuqorigi yarmi og‘irligi bilan amalga oshiring. Bunda ko'krak qafasi 3-4 sm ga egilishi darkor

Suvda xushyor bo'ling, ayniqsa, bolalar bilan!