Mutaxassislarning aytishicha, deyarli har bir bola astigmatizmning bir darajasiga ega. Statistikaga ko'ra, bolalarning 40 foizi ushbu kasallikning engil shaklidan aziyat chekadi va 6% da astigmatizmning og'ir shakli aniqlanadi. Patologiya hayot davomida bolalarga juda ko'p noqulayliklar keltirib chiqaradi, ularning o'qishiga salbiy ta'sir ko'rsatadi va kelajakda uzoqni ko'raolmaslikni rivojlanishiga tahdid soladi. Shuning uchun muammoni imkon qadar tezroq aniqlash va uni o'z vaqtida hal qilish muhimdir.
Bu "mashhur" kasallik nimani anglatadi?
Astigmatizm to'liq kasallik emas. Ushbu atama ko'rish organlarining tuzilishiga ta'sir qiluvchi refraktsion buzilishlarni anglatadi. Patologik holatning o'ziga xos xususiyati gavharlarning va ko'zning shox pardasining deformatsiyasidir. Ushbu tuzilmalarning deformatsiyasi natijasida yorug'likning sinishi buziladi. Bu odamning ko'rish sohasidagi ob'ektlarning tasviri sog'lom odamlardagi kabi to'r pardaga emas, balki uning oldidagi yoki orqasidagi sohada proyeksiyalanishiga olib keladi. Astigmatizmga chalingan bemor ob'ektni noaniq ko'radi, uning konturi loyqalanadi va tarqaladi. Astigmatizm bilan og'rigan bola ham yaqin, ham uzoq narsalarni teng darajada yomon ko'radi. Yaxshi xabar shundaki, bu patologiya muvaffaqiyatli davolash mumkin.
Astigmatizmning kelib chiqishi sabablari
Mutaxassislarning aytishicha, kattalar va bolalar bu kasallikdan aziyat chekishi mumkin. Bundan tashqari, amaliyot shuni ko'rsatadiki, astigmatizm nasldan naslga o'tadi. Bunday holda, u tug'ma deb ataladi. Ikkinchi shakl - orttirilgan astigmatizm. Ko'pincha shikastlanishga va ko'z oldida jarrohlik operatsiyalaridan keyin shox pardada yuzaga kelgan shikastlanishga olib keladigan o'zgarishlar natijasida rivojlanadi.
Astigmatizmning mavjudligi bolaning quyidagi belgilari va shikoyatlarini ko'rsatishi mumkin:
- u yaxshiroq ko'rish uchun boshini egib yoki aylantiradi
- ko'pincha bosh og'rig'i
- ko'z atrofidagi noqulaylikdan shikoyat qiladi
- unga diqqatni narsalarga qaratish qiyin
- yorqin nurdan qochadi
- ko'pincha ko'zlarini yumadi
- ko’rish zo’riqishlarning natijasi sifatida darhol charchaydi
Agar siz ushbu alomatlardan birini ko'rsangiz, darhol shifokor bilan maslahatlashing.
Bundan tashqari, astigmatizm optik ko'z tizimining linzalariga xos bo'lgan tartibsiz shaklda paydo bo'lishi mumkin. Ko'pincha, muammo kornea yoki gavxarlarning notekis egriligidir. Odatda, shox parda sharsimon shaklga ega, ya'ni gorizontal va vertikal tekisliklarda uning sindirish kuchi bir xil bo'ladi. Astigmatizm bilan og'rigan bolada shox pardaning tekislikdagi sinishi kuchi boshqacha bo'ladi. Masalan, shox parda gorizontaldan ko'ra vertikal ravishda sinishi mumkin. Shunday qilib, bolalar qaerda bo'lishidan qat'i nazar, narsalarni tiniq emas yoki noaniq k’rishadi.
Ushbu kasallikning uch turi mavjud:
- uzoqni ko'ra oladigan
- uzoqni ko'rmaydigan
- birlashtirilgan: bir o'qda uzoqni ko'rmaydigan, ikkinchisida - uzoqni ko'radigan.
Shuni ta'kidlash kerakki, astigmatizmning kichik bir qismi bolani sezmasligi mumkin. U hamma narsani bir oz cho'zilgan (noaniq) shaklda ko'rishga odatlangan, shuning uchun u mavjud ko'rish muammolaridan shubhalanmaydi. Astigmatizm vaqti-vaqti bilan bosh og'rig'i va ko'zning tez charchashida noqulay his etishi mumkinMisol uchun, kompyuterda 6-8 soatlik o'tirishdan yoki kichik bosma kitoblarni o'qishdan keyin. Bundan tashqari, ortiqcha ish tufayli, ko'zlarda ikki baravar ko'payishi mumkin.
Astigmatizm davolanmagan bo'lsa, u ko'rishning keskin pasayishiga va hatto ko’rolmaslikka olib kelishi mumkin.
Astigmatizm diagnostikasi
Ushbu noxush tashxis okulist tomonidan bemorni tekshirish, maxsus jadvallar yordamida ko'rish keskinligini tekshirish va shox pardaning egriligidagi mavjud farqni aniqlashdan so'ng belgilanadi - buning uchun maxsus silindrsimon linzalar qo'llaniladi.
Astigmatizmni davolash
Bugungi kunda astigmatizmni tuzatishning bir necha usullari qo'llaniladi: kontakt linzalari, ko'zoynak va jarrohlik.
Kontakt linzalari va ko'zoynaklar alohida tanlanadi. Okulistlarning ta'kidlashicha, silindrsimon linzalar, favqulodda holatlarda, uzoqni ko'ra olmaslik yoki yaqindan ko'rishni tuzatish uchun mo'ljallangan linzalar bilan birlashtirilishi mumkin. Biroq, yuqori darajadagi astigmatizmga ega bo'lgan bolalar ko'zoynaklarga yaxshi toqat qilmaydilar: ular bir zumda bosh aylanishi va ko'zlarida og'riqni his qilishadi.
Tuzatish tayinlangandan so'ng, bemorlar ko'zoynakni zaifroq yoki kuchliroq ko'zoynak bilan tezda almashtirish uchun shifokor tomonidan kuzatilishi juda muhimdir.
Tuzatishsiz astigmatizm rivojlanishi va ko'rish yomonlashishi mumkin.
Shuni ta'kidlash kerakki, kontakt linzalari va ko'zoynaklar astigmatizmni davolash emas, balki faqat ko'rishni to'g'rilaydi. Astigmatizmni butunlay davolash faqat jarrohlik yo'li bilan amalga oshirilishi mumkin. Ushbu patologiyani jarrohlik yo'li bilan davolash shifokorlar 18 yoshldan so'ng ko’rish tizim to'liq shakllanganida tavsiya etiladi.
Bugungi kunda buning uchun ishlatiladi:
1. Keratotomiya-shox parda bo'shliqlarni qo'llash, bu mustahkamlangan o'qning zaiflashishiga yordam beradi. Ushbu operatsiya aralash yoki uzoqni ko'rmaydigan astigmatizm uchun ishlatiladi.
2. Termokeratokoagulyatsiya-shox pardaning periferik zonalarini metall qizdirilgan igna qo’llaniladi. Bu shox pardaning egriligini oshiradi va uning sinishi kuchini oshiradi. Ushbu usul uzoq vaqtdan beri astigmatizmni tuzatish uchun amalga oshiriladi.
3. Lazer koagulyatsiyasi. Avvalgi usuldan asosiy farq shundaki, lazer nuri igna o'rniga ishlatiladi.
4. Eksimer- lazer korrektsiyasi. Kerakli davolash ta'siri eksimer lazer yordamida oldindan belgilangan qalinligi shox pardasi qatlami yuzasidan bug'lanish orqali erishiladi. Bu usul noto'g'ri astigmatizmni tuzatishga, shuningdek, ilgari muvaffaqiyatsiz sinishi operatsiyalarining oqibatlarini bartaraf etishga imkon beradi.Astigmatizm tufayli bolalarda ko'rish yomonlashadi va ambliyopiya rivojlanadi, bu butun bolalar ko’rish tizimining shakllanishiga jiddiy ta'sir ko'rsatishi mumkin. Shu sababli, davolanish asoratlarni rivojlanishiga yo'l qo'ymaslik va bolaning funktsional reabilitatsiyasini tezlashtirish uchun imkon qadar tezroq boshlanishi kerak. Klinik holatdan qat'i nazar, davolash kurslari yiliga bir necha marta amalga oshiriladi. Bolaga tavsiyalar beriladi, agar kerak bo'lsa, uy sharoitida kompyuter dasturlari va asboblar beriladi.
Astigmatizmning oldini olish
Ko'pincha bolalar yomon ko'rganlarini sezmasliklari mumkin, shuning uchun ham shikoyat bo'lmasa ham, oftalmolog muntazam ravishda tashrif buyurishingiz kerak. Bir yilda bir marta okulist maslahati zarur. Ko'z kasalliklarini oldini olish uchun stolda ishlash, kitoblarni o'qish paytida to'g'ri yoritish rejimiga rioya qilish muhimdir. Ko’rish zo’riqishishni faol dam olish bilan almashtirish, ko'zlar uchun gimnastika qilish, vitaminlar (lutein) olish, astigmatizmni keltirib chiqaradigan kasalliklarni vaqtida davolash kerak.